[ گِ رِ ] (اِخ) حمداللََّه مستوفی گوید: جره، شهرک کوچکی است در تلفظ گره خوانند، در زیر شیراز است و بند امیر که از عمارات عالیهٔ جهان است در بالای شیراز. در این معنی گفته اند: از خطهٔ شیراز ...
لغت‌نامه دهخدا
[ گِ رِهْ اَ گُ دَ ] (مص مرکب) گشاده رو شدن. خود را شادرو نمودن : گشاد کار مشتاقان از آن ابروی دلبند است خدا را یک نفس بنشین گره بگشا ز پیشانی. حافظ.
[ گِ رِهْ اَ کَ دَ ] (مص مرکب) مشکل کردن. سخت کردن کاری را.
[ گِ رِهْ کَ دَ ] (مص مرکب) گشودن. روا ساختن. انجام دادن : گره تا میتوانی باز کن از کار محتاجان چو بیکاران به ناخن گردن خود را مخار اینجا. صائب.
[ گِ رِهْ بَ اَ زَ دَ ] (مص مرکب) گره بر ابرو برآوردن : چو دیدش گره زد بر ابرو ز خشم بدو گفت کای بدرگ شوخ چشم.اسدی. گمانم چو برزد به ابرو گره شه چین کمان را فروکرد زه.نظامی. مزن تا توانی ...
[ گِ رِهْ بَ اَ کَ دَ ] (مص مرکب) تند شدن. (آنندراج). خشمگین گشتن : چرخ کمانهای سزاوار زه بر مه نو کرده بر ابرو گره. میرخسرو (از آنندراج).
[ گِ رِهْ بَ جَ زَ دَ ] (مص مرکب) در کاروبار گره شدن. (آنندراج). || روترش کردن. چهره را خشمگین نمودن.
[ گِ رِهْ بَ زَ دَ ] (مص مرکب) کنایه از کر شدن و سخن نشنیدن. (برهان) (آنندراج) (انجمن آرا). || به حرف کسی توجه نکردن و ناشنیده انگاشتن. (مجموعهٔ مترادفات ص ۵۹). || کنایه از گوشمالی. (آ ...
[ گِ رِهْ بِ سُ خَ زَ دَ ] (مص مرکب) مطالب پیچیده گفتن. سخنان معقول و منطقی راندن : چون من گره زنم بسخن از کجا نهد سقراط دست بر گره استوار من. ناصرخسرو.
[ گِ رِهْ خوَرْ / خُرْ دَ ] (مص مرکب) بسته شدن با گره : رشته ام تاب گره خوردن ز کوتاهی نداشت اینقدر پیچیدگی افتاد در کارم چرا؟ میرزا معز فطرت (از آنندراج). قفل وسواسی است در کف رشتهٔ اعما ...
[ گِ رِهْ دَ ] (مص مرکب) گره زدن و بستن. رجوع به گره زدن و گره بستن شود. || مجازاً، مشکل کردن کار.
[ گِ رِهْ دَ گِ رِهْ ] (ص مرکب) مشکل در مشکل. پیچیده در پیچیده. پیچیدگی : گرچه گره در گرهش کرده بود برنگرفت از سر این رشته پای.نظامی. در هوس این دو سه ویرانه ده کار فلک بود گره در گره.نظا ...