چهارشکل
معنی
[ چَ / چِ شَ / شِ ] (اِ مرکب)
چهار صورت. || در اصطلاح منطق اشکال
چهارگانه یا اشکال اربعهٔ منطق. آن عبارت
است از: شکل اول: حد وسط در صغری
محمول و در کبری موضوع است و شرط
انتاج آن «مغکب» یعنی باید صغری موجبه و
کبری کلی باشد. شکل دوم: حد وسط در
<۵۳۰۶۴۰۰۶۰۱۸۳۶۴۰۱>...
صغری و کبری محمول است و شرط انتاج
آن «خین کب» اختلاف مقدمتین است از نظر
سلب و ایجاب و کلی بودن کبری. شکل سوم:
حد وسط در صغری و کبری موضوع است و
شرط انتاج «مغکاین» یعنی صغری موجبه و
یکی از دو مقدمه کلی باشد. شکل چهارم: حد
وسط در صغری موضوع و در کبری محمول
است و شرط انتاج «مین کغ» یا «خین کاین»
میباشد که ممکن است دو صورت پیدا کند:
اول آنکه دو مقدمه موجبه و صغری کلی
باشد. دوم آنکه مقدمتین از نظر سلب و ایجاب
اختلاف داشته باشد و یکی از آن دو کلی
باشد:
اوسط اگر حمل یافت در بر صغری و باز
وضع به کبری گرفت شکل نخستین شمار
حمل بهر دو دوم وضع بهر دو سوم
رابع اشکال را عکس نخستین شمار.؟
در جدول اشکال چهارگانه و صورتهای
مختلفی که از تألیف آنها با هم پیدا میشود
نموده شده است.