[ اِ نُ قَ یْ یِ مِلْ جَ زی یَ ] (اِخ) شمس الدین ابوعبداللََّه محمدبن ابی بکر حنبلی، شاگرد و پیرو ابن تیمیه. بعدم خلود عذاب عُصات معتقد بود و زیارت مسجد خلیل (حبرون) را حرام میشمرد و بدین سبب دستگیر و محبوس گردید. او را کتب بسیار است، ازجمله: کتاب الفوائدالمشوقه. کتاب الروح. کتاب اخبارالنساء. کتاب الطریق الحکمیة فی السیاسة الشرعیه. کتاب مفتاح دارالسعادة. زادالمعاد فی هدی خیرالعباد. کتاب هادی الارواح. کتاب الجواب الکافی. کتاب اغاثةاللهفان. کتاب مدارک السالکین. کتاب اقسام القرآن. و کتب مزبوره همگی به مصر و بعضی به حیدرآباد طبع شده است. مولد او به سال ۶۹۱ هـ .ق . و وفات در سنهٔ ۷۵۱ بوده است. وجه تسمیهٔ او به ابن القیم الجوزیه تولیت مدرسهٔ جوزیهٔ دمشق است که پدر یا جد او داشته است. و در کشف الظنون از شُرّاح الفیهٔ ابن مالک یکی برهان الدین ابراهیم بن محمدبن قیم الجوزیه را نام می برد و شرح او را به اسم ارشادالسالک ذکر میکند و وفات او را۷۶۵ میگوید و نمیدانم تصحیفی در نام و لقب و سال وفات روی داده و یا دو تن به نام ابن قیم الجوزیه (و شاید از یک خاندان) در مائهٔ هشتم هجری بوده اند.