کولاویان
معنی
[ کو / کَ ] (ص، اِ) پهلوانان
کردان باشند از جنس نیکو (کذا). (لغت فرس
اسدی چ اقبال ص ۳۹۴). پهلوانان و گردان را
گویند. (برهان) (آنندراج). گرد و پهلوان.
(ناظم الاطباء). اقبال در حاشیهٔ ۷ ص ۳۹۴
لغت فرس نوشته اند: سابقاً مفرد این لغت،
یعنی کولا را از همین نسخه نقل کردیم و باز
هم معنی درست این کلمه معلوم نشد. مؤلف
لغت فرس در ذکر کولا نویسد: «کولا زبان
کردان بود، بارانی گوید: در بیابان...» آقای
دهخدا نوشته اند: این کلمه شولای امروز است
و ظاهراً عبارت این بوده که «کولا به زبان
کردان بارانی بود» و نام شاعر افتاده است
میان «بود» و «گوید». و نیز عبارت ص ۳۹۴
لغت فرس را چنین تصحیح کرده اند: کولا،
وین بارانی که پهلوانان کردان پوشند از جنس
نیکو. (حاشیهٔ برهان چ معین). مرحوم دهخدا
در یادداشتی آرد: کولاویان پهلوانان کردان
باشند از جنس نیکو بارانی گوید. (حاشیهٔ
فرهنگ اسدی نخجوانی):
در بیابان بدید قومی کرد
کرده از موی هر یکی کولا
وآن زبان نظیف هر کردی
با برنشم و دیدهٔ شهلا.
(از حاشیهٔ فرهنگ اسدی نخجوانی).
در غالب فرهنگها کولاویان را به همین
عبارت یا شبیه آن شرح کرده اند و هیچ یک
شاهدی ندارند، فقط در نسخهٔ حاشیهٔ فرهنگ
اسدی نخجوانی شاهد فوق آمده است و
چنانکه مشاهده می شود در قطعهٔ مذکور کلمهٔ
کولاویان نیست و به گمان من اصل تمام
فرهنگها برای این کلمه همین نسخهٔ حاشیهٔ
فرهنگ اسدی نخجوانی است و کاتبی از
قدیم ترین زمانها در مستی یا هشیاری،
خستگی یا تازه نفسی گرسنگی یا سیری
عبارت مؤلف را زیر و رو کرده و به این
صورت درآورده است و اصل این بوده:
کولاویان، پهلوانان کردان که کولا پوشند و
آن نوعی بارانی است شاعر گوید... و کولا و
شولا همان جامهٔ پشمین است که امروز
کردان و روستاییان و درویشان چون جبه ای
به سرما، در زمستان در بر کنند... و در نسخهٔ
حاشیهٔ فرهنگ اسدی نخجوانی نظایر این
تصحیفات و تحریفات بسیار است -انتهی. و
رجوع به کولا شود. || شولاپوشان.
(یادداشت به خط مرحوم دهخدا).