جبرئیل
معنی
[ جَ رَ ] (اِخ) (شیخ...) کردی.
محدث است. مرحوم قزوینی در حاشیهٔ
ص ۱۱۱ شدالازار چنین نویسد: شرح حالی
از این شخص در هیچ جا نیافتم ولی یافعی در
حوادث سنهٔ ۶۷۶ هـ .ق . که سال وفات
یحیی بن شرف نواوی فقیه معروف شافعی
است در ضمن تعداد کسانی که از وی روایت
کنند یکی همین شیخ جبرئیل کردی را شمرده
است و عین عبارت او چنین است: «و روی
عنه [ ای عن النواوی ] جماعةُ من ائمةالفقهاء
والحفاظ منهم الامام علاءالدین العطار... و
منهم الشیخ المبارک الناسک جبرئیل الکردی
و علیه سمعت الاربعین». و از عبارت یافعی
معلوم میشود که اولا: این شیخ جبرئیل کردی
بطور متیقن در سال ۶۷۶ هـ .ق . که سال وفات
نواوی است در حیات بوده بعلاوه در سن و
رشد بمرتبه ای رسیده که از نواوی روایت
کند. ثانیاً چون یافعی اربعیین نواوی را بر این
شیخ جبرئیل کردی سماع کرده و تولد یافعی
در حدود سنهٔ ۶۹۸ بوده و حداقل عمر یافعی
در زمان سماع باید پانزده سال باشد بنابر این
شیخ جبرئل بطور یقین در ۷۱۰ در حیات
بوده است علیهذا عصر تقریبی حیات وی از
۶۷۶ تا ۷۱۰ میباشد. (از حاشیهٔ شدالازار
ص ۱۱۱). و در حاشیه ص ۲۴۰ همین کتاب
آرد: در حاشیه پیش چون هنوز بشرح حالی
از شیخ جبرئیل برنخورده بودیم از تاریخ
یافعی به استنباط چیزی نگاشتیم ولی بعد
کتاب «منتخب المختار» که تقی الدین فارسی
آنرا از کتاب «المختارالمذیل به علی تاریخ
ابن النجار» انتخاب نموده بدست ما افتاد و در
ص ۴۷ کتاب مزبور چ بغداد مختصری از
شرح حال وی مسطور است که بعینه نقل
میشود: «جبرئیل الکردی؛ جبریل بن عمربن
یوسف الکردی ابوالامانةالملکی ذکر لی انه
کان یصحح علی الشیخ محی الدین النووی
الاحادیث الاربعین التی له و کان دخل بغداد
بعد اخذها بسبع سنین ولد بمکة ثلاث و
خمسون سنه، توفی سنة ثلاث و عشرین و
سبعمائه» یعنی در سال ۷۲۳ در گذشته است.
(از حاشیهٔ شدالازار ص ۳۴۰).