[ گُ خَ ] (اِ مرکب) (از: گل MMM کردی کل، حرارت، جوش +خن، خانه، پسوند مکان) گلخان، کردی کول خن (بخاری)، طبری گولخوم . (از حاشیهٔ برهان قاطع چ معین). آتشگاه حمام را گویند، و معنی ترکیبی این آ ...
لغت‌نامه دهخدا
[ گُ خَ ] (ص نسبی) آنکه در گلخن منزل دارد، یا در آنجا به قمار و دیگر ناشایستها میپردازد. تونتاب. گلخن گر: گفتم همی چه گویی ای حیز گلخنی گفتا که چه شنیدی ای پیر مسجدی. عسجدی. دهقان بدر گلخ ...
[ گُ شُ دَ ] (مص مرکب) داغدار شدن. (آنندراج). دارای گل شدن. صاحب گل شدن : زنهار که از عیب کسان چشم بپوش حیف است که این آینه گلدار شود. جلالای کاشی (از آنندراج).
[ گُ ] (اِ مرکب) در اصل دام خردی است، اما در عرف بمعنی مطلق دام است. (آنندراج): حسن چون دانه به گلدام نگاهش ریزد بشکند آینه و بر سر راهش ریزد. میرزا معز فطرت (از آنندراج). تا چهره درست گل ...
[ گُ دَ تَ / تِ ] (اِ مرکب) اجازه. پروانه. رخصت. دستوری. اذن : مسکین که ز دهر جز دل خسته نیافت هرگز دَرِ آلاه ترا بسته نیافت ایام نریخت خون خصم تو چو گل تا از سر شمشیر تو گلدسته نیافت. ا ...
[ گُ ] (اِخ) دهی است از دهستان سکمن آباد بخش حومهٔ شهرستان خوی واقع در ۳۷هزارگزی شمال باختری خوی و پانصدگزی شمال خاوری راه شوسهٔ سیه چشمه به خوی. هوای آن سرد و دارای ۲۴۴ تن سکنه است. آب آ ...
[ گُ ] (ن مف مرکب) چیزی که در آن نقش گلها دوخته باشند. (بهار عجم) (آنندراج): در برد نظربازی ما نقش نیاید دست دگران بهلهٔ گلدوز ز ما برد. میرزا معز فطرت (از آنندراج). مرید مرشد ما جبهٔ گلدو ...
[ گُ ] (اِخ) دهی است از دهستان نهارجانات بخش حومهٔ شهرستان بیرجند واقع در ۲۴هزارگزی جنوب خاوری بیرجند. هوای آن معتدل و دارای ۸ تن سکنه است. آب آن از قنات و محصول آن غلات است. شغل اهالی زراع ...
[ گُ ] (اِخ) دهی است از دهستان یامچی بخش مرکزی شهرستان مرند واقع در ۸هزارگزی شمال مرند و ۲هزارگزی راه آهن جلفا -مرند. هوای آن معتدل و دارای ۱۲۰ تن سکنه است. آب آنجا از قنات و محصول آن غلا ...
[ گُ رِ اِ ] (اِخ) آتش نمرود که چون ابراهیم را بدان درانداختند گلستان شد. (از غیاث) (آنندراج).
[ گُ زَ ] (اِخ) در شاهنامه به تشدید «را» آمده است . (ولف): سپهدار با لشکر و گنج و تاج به گلزریون زآن سوی شهر چاچ. فردوسی (از فرهنگ رشیدی). محشی برهان قاطع چاپ حاضر (ص ۶۴۷ ح) نوشته: «مننسکی ...
[ گُ لِ ] (اِخ) چشمهٔ... از مزارع خنامان کرمان است. (مرآةالبلدان ص ۲۲۴).