[ دَ ] (اِخ) لقب نوذر، پادشاه پیشدادی. || نام کنیزکی چنگ زن، معشوقهٔ بهرام گور.
لغت‌نامه دهخدا
[ دَ / دِ ] (ص مرکب) آزاده خوی. دارای خوی آزادگان : همی تیر و چوگان کنند آرزوی چه فرمان دهد شاه آزاده خوی؟فردوسی. گمانت چنین است کاین تاج و تخت سپاه و فزونی و نیروی بخت ز گیتی کسی را ن ...
[ دَ / دِ مَ ] (حامص مرکب) آزادمردی. چگونگی و صفت آزاده مرد.
[ زادْ ] (ص مرکب، ق مرکب) با خوی و خصلت آزادان. چون آزادمردان : زمانه پندی آزادوار داد مرا زمانه را چو نکو بنگری همه پند است بروز نیک کسان گفت غم مخور زنهار بسا کسا که بروز تو آرزومند اس ...
[ زادْ ] (اِ مرکب) نام لحن و نوائی از موسیقی : صلصل باغی بباغ اندر همی نالد بدرد بلبل راغی براغ اندر همی نالد بزار این زند بر چنگهای سغدیان پالیزبان وآن زند بر نایهای لوریان آزادوار. منو ...
[ کُ نَ نْ دَ / دِ ] (نف مرکب) مُعْتِق. محرِّر. مولی.
[ دَ / دِ ] (اِ) جِ آزاده. احرار. جوانمردان : دیر زیاد آن بزرگوار خداوند جان گرامی بجانش اندر پیوند... دائم بر جان او بلرزم ازیراک مادر آزادگان کم آرد فرزند.رودکی. منم گیو گودرز کشوادگان ...
(حامص) عتق. حریت. اختیار. خلاف بندگی و رقیت و عبودیت و اسارت و اجبار. قدرت عمل و ترک عمل. قدرت انتخاب : به آزادی است از خرد هر کسی چنان چون ننالد ز اختر بسی.فردوسی. جانت آزادی نیابد جز ب ...
[ طَ لَ ] (حامص مرکب) چگونگی و صفت آزادی طلب. آزادیخواهی.
[ دَ ] (مص مرکب) رنج و درد و الم دادن. آزردن. اذیت کردن. ایذاء. آزار کردن. رنجانیدن.
[ گِ رِ تَ ] (مص مرکب) آزار گرفتن از کسی؛ از او رنجیده و دلتنگ شدن. به او خشم گرفتن : همه بندگانیم و فرمان تراست چه آزار گیری ز ما، جان تراست.فردوسی. از این پس کسری از بزرجمهر آزار گر ...
[ تَ خَ / خِ ] (اِ مرکب) یرقان. زردی (نام نوعی از بیماری).